Ngày 25/3/2024,ĐềxuấtđổitênthịtrấnDiênKhánhởKhánhHò UBND huyện Diên Khánh đã tổ chức cuộc họp do ông Nguyễn Văn Gẩm, Chủ tịch UBND huyện chủ trì. Theo thông báo kết luận, 2 xã Diên Đồng và Diên Xuân sau sáp nhập sẽ có tên mới là Đồng Xuân. Còn tên gọi thị trấn Diên Khánh khi trở thành phường sẽ thành phường Phú Thành.

Ngay sau đó, các nhà nghiên cứu, người dân địa phương đã có rất nhiều ý kiến trái chiều. Nhiều người cho rằng UBND huyện đã vội vàng khi chọn tên Phú Thành mà chưa lấy ý kiến người dân, thảo luận công khai.

Những người am hiểu vùng đất Diên Khánh khẳng định, Diên Khánh là một địa danh gắn liền với quá trình xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa. Cụ thể, huyện Diên Khánh ngày nay vốn là vùng đất phủ Diên Ninh thuộc dinh Thái Khang xưa kia. Đến năm 1742 chúa Nguyễn Phúc Khoát mới đổi tên phủ Diên Ninh thành phủ Diên Khánh. Tên gọi Diên Khánh đã có hơn 280 năm lịch sử.

Đa số các xã tại huyện Diên Khánh đều có chữ "Diên"đứng đầu, là bản sắc đặc trưng cho một vùng đất có truyền thống văn hóa lâu đời. Tại huyện Diên Khánh, hơn 40 năm qua đã tồn tại tên gọi thị trấn Diên Khánh. Tên gọi này dù trùng tên với huyện vẫn tồn tại song song và trở thành nét văn hóa riêng biệt. Mấy năm gần đây, huyện Diên Khánh sáp nhập các xã Diên Bình, Diên Lộc thành xã Bình Lộc và bây giờ tiếp tục đề xuất sáp nhập xã Diên Đồng, Diên Xuân thành xã Đồng Xuân và đổi tên thị trấn Diên Khánh thành phường Phú Thành.

Ông Nguyễn Văn Thích, Chi hội trưởng Chi hội Văn hóa dân gian, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Khánh Hòa cho biết, việc lắp ghép tên 2 địa danh để thành địa danh mới rất cơ học, thiếu chiều sâu văn hóa. Việc đổi tên hoặc đặt tên mới sau khi sáp nhập sẽ làm đứt gãy văn hóa, nguy cơ giảm đi sự gắn bó giữa các địa phương. Trong khi đó, những điểm chung của các địa danh có từ lâu đời là nét đặc trưng cố kết cộng đồng, đoàn kết cư dân nông thôn.

Nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Văn Thích đề nghị: "Cái từ Diên Khánh đó bao trùm cả phủ Diên Khánh ngày xưa cho đến bây giờ. Trong đó, thành Diên Khánh sau này là thị trấn Diên Khánh, là trái tim của vùng đất Diên Khánh, đã gắn vào tâm tư, tình cảm của người dân. Tên Phú Thành, tôi thấy lạ quá, không mang cảm xúc gì, không mang tình cảm, tâm tư nguyện vọng của người dân. Tên gọi này thực sự lạc lõng. Nên để phường Diên Khánh là phù hợp nhất".

Thị trấn Diên Khánh là trung tâm hành chính của huyện Diên Khánh, được thành lập tháng 9 năm 1981 trên cơ sở lấy từ 2 làng của xã Diên Thủy là Phú Lộc Đông và Phú Lộc Tây ở bờ bắc sông Cái, một số khu vực bên bờ nam thuộc xã Diên An, Diên Toàn. Thị trấn Diên Khánh vì có thành cổ Diên Khánh nên người dân thường gọi địa danh này là  "Thành".

Ông Nguyễn Văn Gẩm, Chủ tịch UBND huyện Diên Khánh giải thích, sắp đến, địa phương được định hướng thành thị xã Diên Khánh, cuộc họp vừa qua mới là bước đầu tiên để lấy ý kiến thống nhất làm tờ trình trình Thường trực Huyện ủy, Ban Thường vụ Huyện ủy xem xét đối với các tên gọi, sau đó sẽ thực hiện các bước theo quy trình.

Sau này toàn bộ ranh giới địa lý 343,8 km2 sẽ vẫn là Diên Khánh, chứ không chỉ riêng hơn 3 km2 của thị trấn Diên Khánh như hiện nay. Cho nên không nên lầm tưởng xóa tên Diên Khánh là xóa hẳn, mà chỉ đổi tên thị trấn Diên Khánh mà thôi.

Tên Phú Thành cũng chỉ mới là một ý tưởng, được hình thành từ ghép các tên làng trước đây: Phú Lộc Đông, Phú Lộc Tây, Phú Mỹ và còn chữ "Thành" căn cứ vào các địa danh bây giờ vẫn còn. Cụ thể như chợ Thành, ngã ba Thành, khu phố Thành... đủ để đại diện cho địa danh thành cổ bên này.

Tên Phú Thành chỉ là một ý tưởng, nếu tên Diên Khánh không có vấn đề gì và còn có ý nghĩa cho sự phát triển của huyện thì lấy tên phường Diên Khánh thuộc thị xã Diên Khánh cũng bình thường.

"Yếu tố về mặt ranh giới, địa lý thì từ Phú vẫn còn, Thành vẫn còn. Ngữ nghĩa là phú quý, thành công. Tên thị trấn Diên Khánh đặt vấn đề để xem xét đổi tên, UBND huyện đang trình cho Ban Thường vụ, hiện giờ chưa có kết luận thống nhất tên đó để đưa ra lấy ý kiến. Còn lấy ý kiến người dân nữa. Nói về Diên Khánh là nói về 343,8 km2 chứ không phải hơn 3 km2 của thị trấn Diên Khánh đâu. Chúng tôi tiếp tục lắng nghe, tiếp tục tiếp thu để có tên gọi chính xác", ông Nguyễn Văn Gẩm cho biết.

Ông Võ Chí Vương, Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Khánh Hòa cho biết, việc đổi tên một xã, phường, thị trấn phải theo quy định và được Hội đồng Nhân dân tỉnh xem xét, thông qua. Vừa qua, chỉ là thông báo kết luận của UBND huyện Diên Khánh về cuộc họp liên quan nội dung sáp nhập. Còn muốn đổi tên đơn vị hành chính cấp xã, huyện thì phải làm đúng quy trình.

Trước khi tên gọi hành chính được trình cơ quan chức năng thông qua còn phải lấy ý kiến người dân sở tại, tên gọi phải được nghiên cứu một cách khoa học trên cơ sở chính trị, văn hóa, lịch sử...

"Trình Hội đồng Nhân dân cấp xã, trình Hội đồng Nhân dân cấp huyện, trình Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh nữa, rất nhiều quy trình. Tên đó phải được Sở Văn hóa- Thể thao thẩm định, thẩm tra có đảm bảo điều kiện hay không để đặt tên. Ý nghĩa ra sao? Có vi phạm gì không? Có văn bản thẩm định của Sở Văn hóa- Thể thao, Sở Tư pháp, Hội đồng Nhân dân tỉnh sau đó mới thông qua" - ôngng Võ Chí Vương nhấn mạnh thêm.